ThePostOnline

De bezetting van Wall Street

10-10-2011 12:00

Geïnspireerd door de bezetting van het Egyptische Tahirplein begonnen ontevreden Amerikanen inmiddels zo’n drie weken geleden met hun protest in New York onder de noemer Occupy Wall Street. Hoewel de doelen en motivaties van de demonstranten niet altijd duidelijk of helder verwoord zijn, hebben ze allemaal iets gemeen: woede over de politieke dominantie van het bedrijfsleven en de bescherming die Big Corporations genieten terwijl miljoenen Amerikanen lijden onder de aanhoudende economische malaise. Waar de periode 2008 – 2010 in het teken stond van de Tea Party Movement lijkt die rechtse beweging nu een tegenhanger op links te hebben gekregen. Het valt echter te bezien of Occupy Wall Street hetzelfde voor de Democraten kan betekenen als de Tea Party deed voor de Republikeinen.

Tea Party Movement
De Tea Party Movement (TPM) is de volksbeweging, achter de schermen aangestuurd door een effectieve politieke machine, die zich sinds de verkiezing van president Obama inzet voor small government. In de eeuwige maatschappelijke dichotomie van de Verenigde Staten moet elke politicus kiezen voor markt of overheid. Voor de aanhangers van de TPM neigt een beperking van de vrije markt a priori naar socialisme en dus verzet de beweging zich hevig tegen elke ingreep in de markt die Obama voorstelt, zoals bijvoorbeeld de hervormingen in de gezondheidszorg. Surfend op de golven van de populariteit van de TPM, brachten veel Republikeinen de boodschap van small government weer naar de voorgrond en won de Republikeinse partij in 2010 de midterm elections voor het Huis van Afgevaardigden.

Waar de TPM vindt dat Obama het bedrijfsleven teveel aan banden heeft gelegd, wordt nu het tegengeluid steeds luider. Obama gaf enkele honderden miljarden dollars uit om bedrijven te beschermen – naast de banken en verzekeraars uit 2008 werd bijvoorbeeld ook General Motors van de ondergang gered – zonder dat het de economie weer uit het slop heeft getrokken. Dezelfde managers die de enorme bailouts noodzakelijk maakten zitten nogsteeds op dezelfde posities en ontvangen nogsteeds dezelfde salarissen en bonussen, terwijl zo’n 14 miljoen Amerikanen werkloos thuis zitten en ruim 15 procent van de Amerikaanse bevolking formeel in armoede leeft. Voor de demonstranten in het Zuccotti Parc is het duidelijk dat de Amerikaanse politiek meer oog heeft voor de belangen van bedrijven dan voor de belangen van burgers.

Teken aan de wand
Hoewel de demonstranten overwegend Democratisch zullen stemmen en zich in hun protest nadrukkelijker tegen bedrijven dan politici keren, is de groeiende beweging, die zich inmiddels naar zo’n 30 Amerikaanse steden heeft verspreid, een teken aan de wand voor president Obama. Op zijn best laat het zien hoezeer het huidige Witte Huis machteloos is gebleken om grote bedrijven hun verantwoordelijkheid voor de economische crisis te laten nemen, op zijn slechtst laat het zien dat president Obama en zijn team naar de pijpen van Wall Street dansen. Hoe het ook zij, het is de achterban van zijn eigen partij die aangeeft niet meer op president Obama te vertrouwen en die heft in eigen handen neemt. Ook steeds meer vakbonden, broedplaatsen voor Democratisch activisme, sluiten zich bij de demonstranten aan.

Als volgend jaar de verkiezingen voor het presidentschap plaatsvinden zal de Democratische partij willen bouwen op het activisme van de demonstranten. Zij maken echter duidelijk dat ze in het verkiezingsproces weinig vertrouwen hebben. This is what democracy looks like is een veel gehoorde leus waarmee wordt aangegeven dat het vertrouwen in de normale democratische middelen ver te zoeken is. Waar stemmen, ongeacht de kandidaten die zich verkiesbaar stellen, geen relevantie meer heeft, moeten burgers de touwtjes zelf in handen nemen. Barack Obama zal een antwoord moeten vinden op deze onvrede en wanhoop. Elke demonstrant die rond deze tijd volgend jaar wel naar Wall Street trekt maar niet langs de huizen gaat om stemmen te werven voor de president, is er voor Obama één te veel. De controle over zijn veel geprezen grassroots movement is hij dan kwijt. Obama lijkt in zijn mislukte poging om het politieke midden te verenigingen er alleen in geslaagd te zijn op de politieke vleugels aan weerszijden van zich te vervreemden. Dat besef zal menigeen in de befaamde westelijke vleugel van het Witte Huis het hoofd doen breken.

Adriaan Andringa zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.