De Engelse rellen deden deze zomer niet alleen het Verenigd Koninkrijk, maar ook de rest van de wereld opschrikken. Wat moesten we hiervan denken? In vergelijking met het jeugdig protest in Noord-Afrika leken de rellen in Engeland zinloos, opportuun en vooral apolitiek. De Britse premier wilde het zelfs niet eens als een protest zien. In een unieke samenwerking onder de titel Reading The Riots heeft The Guardian samen met de gerenommeerde London School of Economics (LSE) onderzoek gedaan naar de oorzaken en gevolgen van de rellen.
De onderzoekers interviewden 270 relschoppers, deels afkomstig uit een database van 1100 mensen met een veroordeling voor de rellen, deels geworven uit de gemeenschappen. Daarnaast heeft The Guardian een database met 2,5 miljoen tweets over de rellen – zie deze handige interactieve tool. De methode wordt hier uiteengezet. De krant is gecommitteerd aan data journalism: journalistiek waarbij grote datasets gebruikt worden in de zoektocht naar nieuws. Naast het opzetten en uitvoeren van de dataverzameling helpt de samenwerking met LSE de journalisten ook om de analyses in een breder kader te plaatsen. Voor LSE zit het nut van de studie in maatschappelijke legitimatie en de financiering.
Geen zwarte gangsters
De eerste resultaten laten een gemengd profiel van de relschoppers zien. Het merendeel was tussen de 18 en 25 jaar, hoewel er ook mensen van boven de 40 deelnamen. De etnische achtergrond van de daders was divers en hing samen met de etnische samenstelling van de buurt waarin gereld werd. Gemiddeld genomen waren de relschoppers armer en lager opgeleid dan de nationale gemiddelden. Volgens Britse politici waren de daders vooral mensen die al een strafblad hadden. Dit onderzoek spreekt dat volgens The Guardian tegen: 32 procent van de respondenten kwam niet eerder in aanraking met justitie.
De motieven voor het rellen die uit het onderzoek voortkomen zijn verrassend. Ten eerste waren de relschoppers veel politiek bewuster dan gedacht. Driekwart noemde Mark Duggan als (zeer) belangrijke aanleiding voor de rellen. De economie speelde een belangrijke rol, zo werden als oorzaak armoede (86%), werkloosheid (79%) en ongelijkheid (70%) genoemd. Ten tweede is de rol van de politie in eerdere analyses hevig onderschat. ‘Policing’ (het onder direct toezicht van de politie staan van straten en buurten) was voor 85 procent van de respondenten een reden om te gaan rellen. Slechts zeven procent van de ondervraagden vond dat de politie goed werk levert en veel respondenten vertelden hoe ze in hun dagelijks leven worden lastiggevallen en vernederd door de politie. Het plunderen bedoelden sommigen als middelvinger naar de politie, zo blijkt uit de verhalen.
Uit het onderzoek komt dus een beeld naar voren van politiek bewuste jongeren die niet langer pikken hoe het gezag hun behandelt. Dit beeld lijkt, volgens The Guardian, sterk op dat van de jongeren uit de Arabische Lente, een vergelijking die de Britse overheid met man en macht probeerde uit de weg te gaan.
Journalistieke wil tot weten
De samenwerking tussen LSE en The Guardian is bijzonder. Waar discussies over de kwaliteit van journalistiek in Nederland gaan over onzinvoorstellen zoals perspolitie of een kwaliteitskeurmerk, investeert The Guardian tijd en geld aan kwaliteit. De resultaten van het onderzoek worden desalniettemin gefilterd door journalisten. In de vertaalslag die zij maken gaat informatie verloren waarover onderzoekers wel graag willen beschikken. Het is daarom jammer dat er op de site van LSE niet meer achtergrondinformatie te vinden is, zoals een gedegen beschrijving van de dataverzameling en – analyse.
Reading The Riots is ondanks die kleine nuancering een mooie stap voor kritische journalistiek. Het laat zien hoe The Guardian zich geen rad voor de oren laat draaien door de Britse regering. Politici hadden baat bij het framen van de rellen als de daden van criminelen. Dit onderzoek laat zien hoe absurd en onterecht dat frame was.
De resultaten van het onderzoek worden deze week iedere dag in de krant gepresenteerd. Een deel van de database is hier in te zien en te filteren. Op Twitter wordt meegedacht en gediscussieerd onder de titel van het onderzoek: #readingtheriots.
Linda Duits onderzocht in haar doctoraalscriptie waarom en hoe mensen in opstand komen. De rellen analyseerde zij op deze site vanuit een klasse-perspectief.
CC foto: Bayerberg
