Er zijn steeds meer organisaties -of beter gezegd: mensen binnen organisaties- die ‘luidkeels’ via twitter bij allerlei evenementen verkondigen dat het nodig is dat we het nu eens over mensen gaan hebben. Veel bedrijven en andere organisaties hebben het immers nog steeds over bijvoorbeeld, ‘consumenten’, audience, peers en al dat soort verzamelwoorden. Hoewel de roepers tot op zekere hoogte gelijk hebben, zijn ze vaak een roepende in de woestijn en zorgen ze er voor dat ze zichzelf eigenlijk een beetje belachelijk maken. Bovendien: is het nu echt wel zo erg?
Rollen
Iemand die roept dat we “het nu eens over mensen moeten gaan hebben” bedoelt het doorgaans goed, maar is het nu echt zo’n halszaak? Door alleen maar te roepen dat we geen ‘consumenten’ of ‘respondenten’ moeten zien, maar mensen, ontwikkel je al snel een blinde vlek voor het feit dat de rollen van mensen van situatie tot situatie kunnen verschillen. Natuurlijk blijven mensen in de allereerste plaats mensen, maar in de ene situatie zijn ze verkoper, in de andere koper. In de ene situatie is iemand acteur, in de andere een toeschouwer. Moeten we dat dan maar vergeten en het dan over ‘mensen’ gaan hebben? Dat is toch een rare gedachte.
Laten we hopen dat de meesten ageren tegen het volstrekt abstract maken van die rollen, “Alsof er achter de groep ‘gebruikers’ niet gewoon mensen schuil gaan!”, willen ze hopelijk zeggen. Daarnaast lopen met de komst van social media rollen steeds meer door elkaar, of krijgen we in ieder geval vaak een kijkje achter de schermen. We zien letterlijk langskomen hoe de ‘acteur’ achter de schermen zijn voorbereidingen treft, of na afloop nog even een biertje drinkt. Wat we vooral ook zien is hoe we ons in andere rollen gedragen, om nog maar te zwijgen over het vermengen van rollen als ‘werk’ en ‘privé’. Inderdaad: een extra reden om vooral niet te vergeten dat we het “over mensen hebben”.
Is het de bedoeling van de ‘mensen’ roepers de aandacht te verleggen naar al deze ontwikkelingen en het abstractieniveau wat naar beneden te trekken dan is dit lovenswaardig, maar met alleen “laten we het over mensen hebben” zijn we er nog niet. Als het daar alleen bij blijft is dit echter net zo’n holle frase als ‘consumenten’, een waarmee we ook nog niet eens een specifiekere groep mensen kunnen duiden. Maar al te vaak zijn er marketeers die rigida aan het “het zijn mensen” vast blijven houden, zonder te beargumenteren waarom een andere benaming niet gepast is. Dat moeten we dan ineens allemaal maar snappen.
Users
Is het soms niet gewoon makkelijk over ‘users’ te spreken? Of niet dan? Nou precies, dus waar hebben we het sowieso eigenlijk over, ‘mensen’? Uiteindelijk gaat het om hoe je de mensen nu precies te woord staat, hoe je gedrag is. Of je binnen je vak de mensen nu met users aanduidt of met mensen, wat maakt het uit. Een specifieke benaming is meestal om een bepaalde groep mensen in een bepaalde situatie te duiden, en we zullen het beestje toch een naam moeten geven. Dat er een hele hoop databoeren nog zullen moeten leren dat de adressen die ze heen en weer verkopen ook gewoon bij echte mensen horen, en dat ze verantwoordelijkheden hebben aan die mensen, staat als een paal boven water, maar de discussie dreigt te vervallen in één met nieuwe lege claims. Paniekerig het woord ‘consument’ vermijden omdat je lekker modern social en ‘2.0’ wilt meedoen, nee daar wordt de wereld mooier van.
De hele situatie wordt nog een stuk treuriger als men binnen organisaties de interen communicatie niet op orde heeft. Dan kan het zo maar voorkomen dat één van de werknemers die het denkt te begrijpen op een congres roept “Laten we het niet meer over ‘users’ hebben!” en je een week daarna van diezelfde organisatie een nieuwsbrief krijgt over “Verschillen in gedrag van welwillende users en frauduleuze users”. Nee, dan heb je je zaakjes lekker voor elkaar. Spreken over cultuuromslagen, maar de eigen omslag toch maar niet te veel in gang willen zetten. Want ja, binnen je eigen bedrijf ben je dan toch gewoon ineens de ‘werknemer’, die allemaal dingen wil die nieuw en dus risicovol en dus eng zijn, dat kun je beter niet hebben. Dan kun je beter je concullega’s in semantische kwesties terecht wijzen, natuurlijk.
CC-Foto: Steve Voght
