Dat PvdA-VVD kabinet komt er. Niet omdat Rutte en Samsom elkaar zo lief vinden, maar omdat twee vrouwelijke adviseurs de mannetjes aanlijnen. En een derde dame Rutte van de juiste cijfers voorziet.
Het was een vervreemdend moment in de campagne. Drie weken voor de daverende overwinning van Diederik Samsom ging het ineens over Ajax in zijn werkkamer aan het Binnenhof. Terwijl de verslaggever en zijn politieke assistente de zomerse transfermarkt van de Amsterdamse club nog even doornamen, kon de man die geïnterviewd moest worden zijn verbazing niet onderdrukken. ´Ajax?’, zei Samsom en hij keek naar zijn politieke steun en toeverlaat: Saar van Bueren. Ja, Ajax. Niet het schoonmaakmiddel, maar de club uit de hoofdstad. Saar van Bueren hield daarna netjes haar mond, maar je zag hem heel even denken. ‘Weet ze daar ook iets van?’
Om ook mee te doen aan de conversatie, plaatste de zelfverklaarde straatvoetballer nog even een snel grapje: ‘Ik ben natuurlijk wel een linkspoot hè.’
Knappe blonde dames
Raspoetins in de politiek zijn vaak mannetjes met een (te) groot ego. Ooit begon Frits Wester als politiek fluisteraar bij het CDA, maar erg succesvol was hij niet. Elco Brinkman, die lijsttrekker die hij groot moest maken, verloor de verkiezingen van 1994 en verliet ‘shuffelend’ de politiek. Daarna hadden we Jack de Vries, die Balkenende in 2010 nog een keer het Catshuis in moest loodsen. Helaas, ook dat lukte niet, waarschijnlijk ook omdat Jack’s ego (en libido) hem niet in staat stelde nederige diensten in de wandelgangen te serveren. De toenmalige staatssecretaris legde het aan met een ondergeschikte adjudante op het ministerie van Defensie, net op een moment dat hij ‘familie-waarden’ moest propageren namens de gezinspartij.
De afgelopen verkiezingen vond er iets bijzonders plaats. De adviseurs van Samsom en Rutte waren twee dames, twee knappe blonde dames, die in stilte hun werk deden. We zagen ze niet op televisie, we zagen ze niet in de krant, we zagen ze nergens. In beslotenheid van de wandelgangen moesten ze hun voormannen naar een overwinning hielpen. Dat was het doel.
Annelies Pleyte & Saar van Bueren
Aan de linkerkant was er Saar van Bueren, rechts stond Annelies Pleyte, de jarenlange VVD-afweer voor Rutte. ‘Alles loopt altijd via haar,’ beklaagt een VVD-kamerlid zich. ‘Als je even iets met Mark wil bespreken dan moet je in eerste instantie Annelies overtuigen.’
Haagse binnenhofkenners menen dat de ‘rust, reinheid en regelmaat’ binnen de PvdA en VVD campagnes mede toe te schrijven is aan de tucht van de twee dames binnen de campagneteams. Annelies Pleyte verhuisde twee jaar geleden samen met de VVD-voorman vanuit de Tweede Kamer naar het ministerie van Algemene Zaken. Tot grote verrassing van de insiders. Zij hadden verwacht dat meesterknecht Nick Kouwenhoven mee zou komen in de rol van spindoctor. Wellicht was Kouwenhoven, een man die vaak opdook achter Rutte en amoureus verkeerde met een musicalster, al te veel geprofileerd.
VVD-trainingsklasje
Pleyte kent elke valkuil in het gevaarlijke politieke labyrint op het Binnenhof, waar ze al 13 jaar werkt. Waar Rutte continu wisselt van gesprekspartners en van intimi zorgt de goedlachse politicologe voor grote rode kruizen in zijn agenda. En daardoor doet Rutte nooit iets teveel. Alles gepland, alles geregisseerd.
Bovendien zorgt ze ervoor dat de liberale leider de link met zijn vaste achterban niet verliest. Dankzij de strategische inzichten van Pleyte duikt Rutte regelmatig op bij interne bijeenkomsten. ‘De ochtend na de verkiezingen staat hij gewoon weer voor de klas. En op zaterdagavond gaat hij in gesprek met deelnemers van een VVD-trainingsklasje’, zegt het Kamerlid. ‘Strak en zonder morren.’
CDA-spindoctor
Ondertussen leidt Pleyte een onzichtbaar bestaan buiten de tv-camera. Ooit probeerde Rutger haar eens wat te vragen, maar hij stuitte op een muur van goedlachs liberaal charisma, waarna ze weer vlug in Rutte’s schaduw wegkroop. Hoe anders is dat bij haar bekende collega, Jack de Vries. Deze CDA-spindoctor stond altijd binnen handbereik van Jan-Peter Balkenende en kakelde in DWDD over alles mee op het moment dat JP de Premier een duizelingwekkende val in de peilingen doormaakte.
Pleyte is Rutte’s geweten die via mobiel en mail een wal van onbereikbaarheid heeft opgetrokken. Slechts heel af en toe duikt de blondine op in het openbaar. Op een terrasje met de premier, of als er rookpauze is tijdens de onderhandelingen. Dan lacht ze hard en zegt ze weinig. Daar is ze steengoed in. Op de burelen van roddelblaadjes gonst het dan weer van de geruchten. Zou Rutte’s generatiegenootje Pleyte meer dan een spin in zijn web zijn? Vooralsnog is er geen enkel bewijs voor.
Minerva
Ze kennen elkaar uit hun Leidse studiejaren, waar ze bij Minerva corporaal deed en ondertussen rechten en politicologie studeerde en nerdy Mark geschiedenis ‘deed’. Haar Facebook account blinkt uit in VVD-contacten en een enkele oude studievriend. Door hun langjarige contacten is de politieke pitbull op de hoogte van Rutte’s karakterologische oneffenheden, zoals plotselinge drift-aanvallen en zijn neiging om zich in details te verliezen.
Bij de PVDA heerst Saar van Bueren. Ze is de PvdA-Afsluitdijk voor Samsom. Ook zij gooit de poort dicht. De blondine, die jarenlang de informatiestroom kanaliseerde uit voetbalslangenkuil Ajax, is de dochter van een Volkskrant film-recensent en omschrijft zichzelf als ‘een rood meisje.’ ‘En die kunnen ook voor Ajax zijn’, is het enige wat ze erover los wil laten. Ook zij is niet scheutig met het verstrekken van informatie. Wie haar belt, krijgt pas reactie als zij het nut inziet van tweezijdig converseren.
Ajax voetbal ex-vrouw
De blondine, die naar verluidt relaties onderhield met Ajax-playboys Mido en Dani, is de laatste maanden veel in Samsom’s bijzijn. Waar Diederik is, volgt zij. Ook hier wordt er wel eens gefluisterd, maar dit zijn liefdesschijnbewegingen, aangezien Samsom een grotere gezinsman is dan de menig CDA-er.
De Ajax voetbal ex-vrouw heeft Samsom onmiskenbaar veranderd. De drammerige Greenpeace oud-activist met bril en Afro-kapsel transformeerde in een paar weken tijd in een betrouwbare leider van een centrum-linkse volkspartij. Samsom millimeterde zijn haar en hees zich in Oger, niet toevallig, de couture van Ajax. Toen het duo door dit weekblad werd geconfronteerd met de Oger-metamorfose haastte Samsom zich te zeggen dat hij ‘alleen hemden’ bij de kledingleverancier van de voormalige LPF-proleten afkomstig kocht. Samsom was op de witte boorden gestuit tijdens een rondje haastige powershoppen rondom het Binnenhof op weg naar een volgend tv-optreden.
Blauwe dassen
Dat er op een paar meter van Oger barst van de kledingzaken, was een detail dat we maar even vergeten, en dat zijn blauwe dassen ook nog eens ‘liberaal’ samenvallen met die van Rutte, blijft ook best opvallend. Volkskrant columnist Sheila Sitalsing noteerde afgelopen maandag cynisch: ‘Babyblauw, zo’n das waar je niet omheen kunt.’ Om er aan toe te voegen: ‘En schaterlachend zweefden ze met zijn tweetjes verder, de blauwe dassen wapperend in de lucht.’
Vrienden voor het leven, die twee. Dankzij de meiden op de achtergrond.
De komende weken gaan de deuren dicht en zal er niets meer te vertellen zijn. Het rode Ajax-meisje uit Amsterdam-Zuid en de Leidse corpsdame houden alles af. Grappig is dat Rutte’s cijferbrein ook een zwijgzame blondine is met een goedgevulde hersenpan: Kajsa Ollongren. Ze is de secretaris-generaal van het ministerie van Algemene Zaken, zeg maar de neutrale informatiebron tijdens de onderhandelingen. In 2006 stond deze lesbische D66-mevrouw (1967) op de vijfde plaats van de kieslijst der Democraten, en maakte ze zich nog boos over het mogelijk in gevaar komen van het homohuwelijk.
Oger-jongetjes
Nu reikt de politieke econome de statistische werkelijkheid aan op basis waarvan de twee Oger-jongetjes ruzie mogen maken. Dat Paars 3 gaat er komen zonder dat er een andere partij bij hoeft aan te schuiven. Diederik en Mark gaan regeren dankzij drie blondines die doen als Tammy Wynette, maar handelen als Margaret Thatcher. Het feminisme is geslaagd zonder dat we het door hebben gehad.
Dit artikel staat ook in Nieuwe Revu.
